कट्ट्यात 'मधले पान' हे द्यावेसे वाटले, कारण अनेक घडामोडी आजूबाजूला घडत असतात, त्यांची दखल घेणे आवश्यक
असते. त्याबद्दल वाचकांनी विचार करावा असे वाटते.
सप्टेंबरच्या अखेरीस बाबरी मशिद पाडल्याच्या कारसेवकांविरुद्धाच्या खटल्याचा निकाल अखेर लागला. ह्या निकालात मशिद पाडण्याची घटना हा पूर्वनियोजित कटाचा भाग नव्हता तर ही घटना उत्स्फूर्त होती असे म्हटले आहे. या वास्तूचा विध्वंस हा एक ‘अपघात’ आहे, असे विशेष न्यायालयाने नोंदवले. या प्रकरणी नियोजन करून ही वास्तू जमीनदोस्त करण्याच्या घटनेचे नेतृत्व केल्याच्या आरोपातून महत्त्वाच्या ३२ व्यक्तींनाही या विशेष न्यायालयाने पुराव्यांच्या सत्यतेअभावी निर्दोष ठरवले आहे. ह्या व्यक्तीत लालकृष्ण अडवाणी, मुरली मनोहर जोशी, साध्वी उमा भारती, विनय कटियार अशा आंदोलनाचे नेतृत्व करणाऱ्या व्यक्तींचा सहभाग होता. ह्या निकालाने आता राम मंदिर आंदोलनाबाबतीतील सर्व प्रश्न निकालात निघाले असे म्हणायला हरकत नाही. मात्र मशिद फोडणारे अनामिक हे आज्ञाधारक कारसेवक नव्हे तर ‘समाजकंटक’ होते, हेही विशेष न्यायालयाने आपल्या निकालात नमूद केले आहे. ह्या निकालावर माध्यमातून काही उलटसुलट प्रतिक्रिया आल्याच. पण आता एकूणच राम मंदिर - बाबरी मशिद हे मुद्दे राजकीय दृष्ट्या मागे पडले आहेत असे म्हणायला हरकत नाही.
बिहार सोबत
मध्यप्रदेशाची पोटनिवडणूक ही महत्वाची ठरली आहे. इथे एकूण २८ जागांवर निवडणूक
होणार आहे. काँग्रेस सोडून भाजपमध्ये आलेले सर्व नेते परत निवडून येतील का हे
पाहणे हीच एक परीक्षा आहे. पण ती ज्योतिरादित्य सिंदियांची परीक्षा असेल.
मध्यप्रदेशातील भाजप स्थिर राहील असा जाणकारांचा अंदाज आहे. काश्मीरमध्ये मेहबुबा
मुफ्ती यांची सुटका झाल्यानंतर तेथील सर्व राजकीय पक्षांनी एकत्र येऊन ३७० कलम परत
पुनर्स्थापित व्हावे यासाठी प्रयत्न करायचे ठरवले आहे. एकप्रकारे आपले राजकीय
अस्तित्व टिकवण्यासाठी ही त्यांची निकराची लढाई चाललेली आहे.
शेजारच्या
पाकिस्तानात तर लष्कर विरुद्ध पोलीस दल असा लढा सुरु झाला आहे. ह्या लढ्यात सर्व
विरोधी पक्ष देशाच्या सैन्याविरुद्ध एकत्र झाले आहेत. ही एक क्रांतिकारी घटनाच
म्हटली पाहिजे. आजपर्यंत पाकिस्तानात लष्कराच्या हातात सत्तेची सूत्रे असण्याचा
संकेत होता. आजही इमरान खान हे सैन्याच्याच कृपेने पंतप्रधान बनले आहेत. हा संघर्ष
कोणते वळण घेतो हे येणारा काळच सांगेल.
सध्या थाईलंडमध्ये त्यांच्या राजाविरुद्ध मोठ्या प्रमाणात निदर्शने चालू आहेत. तिथे राजाच्या कृपेने देशांत लोकशाही पद्धती आहे. तेथील पंतप्रधानाला काहीही अधिकार नाहीत. आधीचे राजे भूमीबोन अदुल्यादेज हे त्या देशातील आदरणीय व्यक्तिमत्त्व होते. त्यांचा जन्मदिन थायलंडमध्ये 'पितृदिन' म्हणून ओळखला जातो. ते हयात होते तोपर्यंत त्या देशातील नागरिकांना राजेशाही कधीही तापदायक वाटली नाही. सौदी राजघराण्यापेक्षाही अधिक ऐश्वर्यसंपन्न असलेले भूमीबोन यांनी कधीही संपत्तीचे विकृत प्रदर्शन केले नाही. त्यांचे चिरंजीव वजीरालोंगकोर्न हे उच्चविद्याविभूषित, पण हे गादीवर आले आणि सर्वच धरबंध सुटले. थायलंडवासीयांच्या अपेक्षाभंगास सुरुवात झाली. आता ह्या निदर्शनातून थाई जनतेला काय मिळते ते पहायचे. पारंपरिक समाजात आधुनिक लोकशाही मूल्ये रुजवणे ही किती कठीण आणि दीर्घ प्रक्रिया आहे हेच यातून जाणवते.
सध्या इतकेच.
स्नेहा केतकर
नेहमीप्रमाणेच त्या त्या महिन्यात घडलेल्या मह्त्वाच्या घटनांची नोंद आणि मागोवा घेणारं हे मधलं पान माहितीपूर्ण झालं आहे.
ReplyDelete